Nieuws

Open brief aan:

 De leden van het Europese Parlement
De Europese lidstaten
De Ministers verantwoordelijk voor jeugdhulp

Augustus, 2023

 Onderwerp: Participatie van jonge kinderen in jeugdhulp en jeugdbescherming

Het PANDA-project is een door de EU gefinancierd Erasmus+ KA2-project waarbij samenwerking plaatsvindt tussen vier landen (België, Noorwegen, Spanje en Noord-Ierland) voor innovatie en uitwisseling van goede praktijken.

Het overkoepelende doel van het project is de participatie van jonge kinderen (van 12 jaar en jonger) in besluitvorming in een transnationale context te bevorderen door de samenwerking tussen professionals en jonge kinderen die betrokken zijn bij jeugdhulp en jeugdbescherming te versterken. Dit is bereikt door het verzamelen en verspreiden van leermaterialen voor sociaal werkers/praktijkwerkers, managers, beleidsmedewerkers en trainers.

Er zijn vier doelstellingen: ten eerste, het vergroten van de competentie van sociaal werkers/praktijkwerkers; ten tweede, het ondersteunen van organisaties bij het creëren van de voorwaarden voor participerend werken met jonge kinderen; ten derde, het verstrekken van richtlijnen aan beleidsmedewerkers en managers ter ondersteuning van de implementatie van een participatieve benadering; en ten vierde, het verschaffen van tools en methoden aan trainers van post-initiële opleidingen.

Met betrekking tot de vier doelstellingen hebben we geleerd dat zowel overheids- als niet-overheidsorganisaties verschillende beleidslijnen hebben met betrekking tot de participatie van kinderen en dat er veel tools, methoden en benaderingen beschikbaar zijn om professionals te helpen bij het betrekken van kinderen.

We hebben echter ook geleerd dat hoewel de beleidslijnen bestaan, hun principes en idealen niet altijd worden vertaald naar de dagelijkse praktijk en dat professionals verdere ondersteuning nodig hebben om hun kennis van het Internationale Verdrag van de Rechten van het Kind (IVRK) en ondersteunende Algemene Commentaren te ontwikkelen, evenals praktische manieren waarop ze jonge kinderen kunnen helpen hun participatierechten uit te oefenen. We hebben geleerd dat deze punten vooral relevant zijn voor kinderen van 0-6 jaar.

We zijn gedreven om wat we leerden uit het PANDA-project te delen en dit ten behoeve van jonge kinderen, professionals, beleidsmakers en academici in de Europese gemeenschap. Met dit in gedachtengoed en voortbouwend op de opdracht van de Europese Commissie om het welzijn van jonge kinderen te bevorderen en de Strategie van de Raad van Europa voor de Rechten van het Kind 2022-2027, zouden we willen verzoeken dat de Europese Commissie serieus rekening houdt met de onderstaande aanbevelingen.

Beleidsaanbevelingen

Een verkennende oefening voor alle jeugdhulporganisaties

Dat alle jeugdhulporganisaties een verkennende oefening uitvoeren om vast te stellen a) of ze een participatiebeleid hebben, b) hoe effectief dat participatiebeleid is in het mogelijk maken van de participatie van jonge kinderen (met specifieke aandacht voor kinderen van 0-6 jaar).

Een participatiebeleid in samenwerking met kinderen in alle jeugdhulporganisaties

Dat, in het geval van het ontbreken van een specifiek participatiebeleid, alle jeugdhulporganisaties een beleid ontwikkelen in samenwerking met kinderen en jongeren, waarin aandacht wordt besteed aan structuren, processen en resultaten voor kinderen.

Participatiebeleid als voorwaarde voor financiering

Dat het participatiebeleid verplichtingen voor organisaties omvat om een voortdurend en lopend trainingsprogramma te financieren, ontwikkelen en uitvoeren over het IVRK, de ondersteunende Algemene Commentaren en praktische vaardigheden om effectief te communiceren met zeer jonge kinderen, zodat ook zij toegang hebben tot hun participatierechten.

Participatiebeleid is de verantwoordelijkheid van alle regeringsministeries/afdelingen

Dat participatiebeleid organisatorische verplichtingen omvat om informatie over benaderingen en resultaten te delen, waarbij wordt erkend dat de stem en de participatie van jonge kinderen in jeugdhulp- en jeugdbeschermingscontexten onlosmakelijk verbonden zijn met de bredere sociale participatie van gezinnen en volwassenen. De stem en rechten van jonge kinderen vallen onder de verantwoordelijkheid van alle regeringsministeries/afdelingen (lokaal en nationaal), en het leven van jonge kinderen mag niet tussen de mazen van de overheidsstructuren vallen.

Alle initiatieven voor de stem van kinderen zijn inclusieve co-creatieve initiatieven

Dat alle initiatieven met betrekking tot de bevordering en ontwikkeling van de stem en participatie van kinderen moeten worden uitgevoerd als inclusieve co-creatieve initiatieven, waarbij jonge kinderen en hun gezinnen, praktijkwerkers, beleidsmakers en academici worden betrokken.

Praktijkaanbevelingen

Expliciete verwijzing naar de principes van het IVRK in de dagelijkse praktijk

De dagelijkse praktijk, evenals de bijbehorende systemen voor het aansturen, opvolgen, reflecteren en rapporteren van de praktijk, moet expliciet verwijzen naar de volgende principes van het IVRK.

Het recht om hun mening te uiten

Alle kinderen hebben de mogelijkheid en capaciteit om hun mening te uiten, en dit moet worden erkend en gefaciliteerd.

Zonder leeftijdsbeperking

Leeftijd mag geen belemmering vormen voor het horen van de stem van kinderen en het bevorderen van hun participatie. Daarom moet bijzondere aandacht worden besteed aan de stem van pre-verbale kinderen (0-3 jaar).

Op diverse manieren

Kinderen uiten hun stem op verschillende manieren en hebben kansen nodig om dit te doen op een manier die aansluit bij hun unieke, individuele etnische, nationale, religieuze, taalkundige, geografische, politieke, sociale, economische, financiële en familiale achtergrond.

Toegankelijke informatie

Kinderen hebben toegang nodig tot een breed scala aan geschikte informatie over hun participatierechten, en professionals en kinderen hebben toegang nodig tot creatieve tools en hulpmiddelen die hen in staat stellen hun participatierechten uit te oefenen.

Het recht om niet te participeren

Het recht van kinderen om niet te participeren moet worden gerespecteerd.

Aanbevelingen voor professionele opleidingen

IVRK in het curriculum

Het Verdrag inzake de Rechten van het Kind moet centraal staan in het curriculum van opleidingsprogramma’s voor jeugdhulpverleners.

Stem en participatie van jonge kinderen als integraal onderdeel in curricula

De stem en participatie van jonge kinderen in jeugdhulp moeten een integraal onderdeel zijn van het curriculum van opleidingsprogramma’s voor jeugdhulpverleners.

Gefinancierde ervaringsdeskundigen om met opleiders samen te werken

Er zouden ervaren ervaringsdeskundigen beschikbaar en gefinancierd moeten zijn om samen te werken met professionals om de professionele kennis van participatie- en samenwerkingspraktijken met kinderen te ondersteunen en te ontwikkelen.

Aanbevelingen voor onderzoek

Onderzoek naar participatie van kinderen van 0-6 jaar

Er is onderzoek nodig dat de mogelijkheden verkent om de participatie van jonge kinderen in de praktijk van jeugdhulp te verbeteren, met name met betrekking tot zeer jonge kinderen van 0-6 jaar.

Het Erasmus+ Panda-Project team

Wendy Eerdekens

Erasmus+ Panda Project coördinator